«Να κοιτάς εκεί που θες να πας, αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάς»

Αυτοεκπληρούμενη προφητεία είναι μια πρόβλεψη που άμεσα ή έμμεσα προκαλεί η ίδια την πραγμάτωσή της, λόγω θετικής ανάδρασης μεταξύ πεποίθησης και συμπεριφοράς.

Η φράση «αυτοεκπληρούμενη προφητεία» αποδίδεται στον κοινωνιολόγο Ρόμπερτ Μέρτον (Robert K. Merton) που πρώτος την επινόησε ως όρο και μελέτησε συστηματικά τη δομή και τις συνέπειές της. Στο ομώνυμο άρθρο του γραμμένο το 1948, ο Μέρτον την ορίζει ως εξής:

«Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία είναι, αρχικά, ένας εσφαλμένος ορισμός μιας κατάστασης που προκαλεί μια νέα συμπεριφορά, η οποία οδηγεί στο να γίνει πραγματικότητα η αρχικά εσφαλμένη σύλληψη της κατάστασης. Αυτή η απατηλή ισχύς της αυτοεκπληρούμενης προφητείας διαιωνίζει την κυριαρχία του λάθους. Γιατί έτσι ο προφήτης παραθέτει την πραγματική πορεία των γεγονότων ως απόδειξη για το ότι είχε εξαρχής δίκιο.»

Στην ελληνική γραμματεία η σύλληψη της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί, ότι φαίνεται να γίνεται αρχικά από την Πυθία, η οποία, μεταξύ των διφορούμενων προφητειών της, φέρεται κάποτε να είπε:

«Να κοιτάς εκεί που θες να πας, αλλιώς θα πας εκεί που κοιτάς»

Ίσως στα παραπάνω στοιχεία, κρύβεται μια από τις αιτίες της αποτυχίας της «πρώτης φοράς Αριστερά» κυβέρνησης Τσίπρα.

Βλέπετε, η κυβέρνηση αυτή ξεκίνησε ελπιδοφόρα, τονώνοντας το λαϊκό, ιστορικό και δικαιϊκό αίσθημα. Όλοι (ή, έστω, περίπου όλοι) χειροκρότησαν την εξαγγελία για «κατάργηση των μνημονίων σε ένα άρθρο με ένα νόμο», όλοι (ή περίπου όλοι) χειροκρότησαν και συντάχθηκαν με την εξαγγελία, για μια νέα πραγματικότητα στα ΜΜΕ, όλοι (ή περίπου όλοι) ένιωσαν εθνικά υπερήφανοι με το λουλούδι στην Καισαριανή, μια μέρα μετά την ιστορική εκλογική νίκη της 25ης Ιανουαρίου.

Ωστόσο, ο ίδιος ο Σύριζα, ή μάλλον για να είμαι ακριβής, οι στενοί συνεργάτες και φίλοι του Τσίπρα (Νίκος Παππάς, Γαβριήλ Σακελλαρίδης, Αλέκος Φλαμπουράρης, Δημήτρης Τζανακόπουλος, Γιάννης Δραγασάκης,  Χρήστος Στάικος, Ανδρέας Καρίτζης) κι ασφαλώς, ο ίδιος ο Τσίπρας, αποδεικνύεται, ότι είχαν επηρεαστεί βαθιά από την φιλολογία που είχε αναπτυχθεί, πριν τις εκλογές και συνεχίστηκε με ένταση και για ικανό χρονικό διάστημα και μετά από αυτές. Ήταν η φιλολογία περί «αριστερής παρένθεσης».

Ήδη πριν από τις εκλογές αλλά και μετά από αυτές, από τις πρώτες ημέρες της "πρώτης φοράς Αριστερά", όλα τα στελέχη του Σύριζα εκδήλωναν (με εξόφθαλμο άγχος, είναι η αλήθεια) την βούλησή τους, να πείσουν την κοινή γνώμη, ότι αυτή η κυβέρνηση δεν θα είναι μια «αριστερή παρένθεση».

Αυτή η κουβέντα κράτησε για μήνες. Το φάντασμα της αριστερής παρένθεσης ρίζωσε για τα καλά στους φόβους και τη συνείδηση του κυβερνητικού στρατοπέδου. Στοίχειωσε τα στελέχη του Σύριζα, φαίνεται ότι στοίχειωσε τους άμεσους συνεργάτες και φίλους του Πρωθυπουργού, αλλά πρωτίστως, στοίχειωσε τον ίδιο. Τα δημόσια ξόρκια και οι αφορισμοί δεν ήταν εκείνα τα ικανά γιατροσόφια, που θα έδιωχναν το κακό.

Άλλωστε, όσο διαρκούσε η διαπραγμάτευση με τους Ευρωπαίους, όσο αυτή η διαπραγμάτευση απέβαινε άκαρπη κι οδηγούνταν στα άκρα, όσο ασκούνταν ισχυρές πιέσεις από τα κέντρα εξουσίας της ΕΕ, για αλλαγή κυβέρνησης, τόσο ο φόβος της αριστερής παρένθεσης μεγάλωνε και το άγχος αυξανόταν.  

Αν και ο λαός έδωσε ώθηση με 61% στην υπέρβαση της ψυχαναγκαστικής συνθήκης που είχε δημιουργηθεί, εντός του κυβερνόντος κόμματος, ο φόβος και το άγχος, προκειμένου να μην εκπληρωθεί η προφητεία, δηλαδή να μην καταλήξει αυτή η κυβέρνηση μια «αριστερή παρένθεση», έκανε τους πάντες να εστιάσουν την προσοχή τους, ακριβώς εκεί. 

Έτσι, στην Σύνοδο Κορυφής της 12ης Ιουλίου 2015 (η οποία τελείωσε το πρωί της 13ης Ιουλίου), ο Τσίπρας με τον Δραγασάκη και μερικούς άλλους, πήραν την απόφαση να ξορκίσουν μια και καλή το φάντασμα της αριστερής παρένθεσης, θυσιάζοντας ακόμα κι αυτό το μεγαλειώδες 61%.

Για να το πετύχουν αυτό, έκαναν μια «συμφωνία». Συμφώνησαν σε ένα νέο Μνημόνιο. Ίσως το πιο σκληρό από όλα. Με τον τρόπο αυτό, όμως, διατήρησαν την εξουσία και θεώρησαν ότι απομακρύνεται δια παντός το ενδεχόμενο να αποτελέσει αυτή η κυβέρνηση έναν διάττοντα αστέρα.

Από το χαμόγελο του Αλέξη, στις δηλώσεις του, το πρωί της 13ης Ιουλίου, φαίνεται ότι εκτιμούσε, ότι, πολιτικά, η συμφωνία ήταν win-win. Όλοι κερδισμένοι. Οι Γερμανοί έπαιρναν αυτό που ήθελαν, ο Σύριζα παρέμενε στην κυβέρνηση, ο ίδιος παρέμενε πρωθυπουργός, οι μνημονιακές δυνάμεις, έπρεπε να βάλουν τα υπουργικά κουστούμια πίσω στις ντουλάπες και ταυτόχρονα έμεναν χωρίς αντίλογο, ενώ το μάρμαρο θα το πλήρωνε το σύνηθες θύμα: Ο λαός.

Ούτως ή άλλως το δημοψήφισμα είχε παίξει τον πολιτικό του ρόλο. Άφησε ακέφαλη τη ΝΔ και απέδειξε ότι το Πασοκ έχει χάσει το ακροατήριό του, με ένα αφήγημα ξύλινο και ξεπερασμένο. Τα ΜΜΕ, βλέπντας την δεξιά στροφή του Αλέξη, ξαφνικά, βάφτισαν τον μέχρι πρότινος ολετήρα, ως τον σωτήρα της χώρας. Ο Τσίπρας, με τη βοήθεια της διαπλοκής, πίστεψε ότι ήταν ο απόλυτος πολιτικός κυρίαρχος. Πίστεψε ότι έφτασε ένα βήμα μακριά, από το να γίνει ο πολιτικός ημίθεος της Μεταπολίτευσης.

Αλλά, τελικά, ο Πρωθυπουργός, ως παιδί ενός κομματικού σωλήνα, φάνηκε ότι αδυνατούσε να αντιληφθεί, ότι ακριβώς εκείνο το πρωί, το πρωί της 13ης Ιουλίου, εκποίησε το όποιο ηθικό πλεονέκτημα είχε, αποδείχτηκε ανακόλουθος και ασυνεπής, και στη συνείδηση του σκεπτόμενου πολίτη έγινε «ίδιος» με όσους 5 χρόνια τώρα κατέκρινε. Κατέληξε πρωθυπουργός υπό κοινοβουλευτική ομηρία, κατέληξε νομοθετούσα μαριονέτα, που ψήφισε Μνημόνιο, έχοντας χάσει την δεδηλωμένη, στηριζόμενος στην ψήφο όλων αυτών, που μέχρι πριν από 7 μήνες ισχυριζόταν, ότι θα παρέπεμπε στη Δικαιοσύνη, ως κατηγορούμενους, επειδή η χώρα μπήκε στην εποχή των Μνημονίων.

Το πρωί της 13ης Ιουλίου του σωτήριου έτους 2015 μΧ, λοιπόν, ο Αλέξης Τσίπρας πίστεψε ότι έκλεισε οριστικά την φιλολογία περί αριστερής παρένθεσης, όπως ακριβώς κλείνει μια παρένθεση σε κάθε μαθηματικό τύπο. Με μια δεξιά παρένθεση.

Ο πρωθυπουργός δεν κοίταξε εκεί που ήθελε να πάει. Και κατέληξε να πάει εκεί που κοιτούσε.

Ίσως αυτή, τελικά, η έλλειψη ενσυναίσθησης, να είναι η μεγαλύτερη και σημαντικότερη ένδειξη σοβαρής ανικανότητας αυτής της κυβέρνησης. Και διακινδυνεύω να προφητεύσω, ότι το αφήγημα των επερχόμενων εκλογών θα εστιάσει, όσο το δυνατόν περισσότερο, σε αυτή την στρατηγική και αντιληπτική αδυναμία, του παρ’ ολίγον πολιτικού ημίθεου της Μεταπολίτευσης.

Εκλογές: Η κολυμπήθρα του Σιλωάμ

Κι όμως όντως υπάρχει πρόβλημα.

Κι έπρεπε να γίνουν εκλογές.

Κι ανεξάρτητα από το τι σας λένε στα κανάλια, όλοι τις ήθελαν και τις θέλουν.

Ο λόγος είναι απλός:

Ο λαός, με 61% ΟΧΙ στο δημοψήφισμα, όχι μόνο δεν νομιμοποίησε το Μνημόνιο 3 (Μνημόνιο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) αλλά ταυτόχρονα, απονομιμοποίησε και όλα τα προηγούμενα που προήλθαν από ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ-ΛΑΟΣ.

Έτσι ο Τσίπρας βρέθηκε στην εξής δυσχερή θέση:

Προσδοκούσε ένα "ΝΑΙ", για να κινηθεί με τα χέρια λυμένα.
Βρέθηκε μπροστά σε ένα μεγαλειώδες "ΟΧΙ".
Παρά ταύτα, αυτός και η κυβέρνησή του είπαν "ΝΑΙ" σε ένα μνημόνιο, το οποίο δεν ήταν στο πρόγραμμά τους.
Ένα μνημόνιο, το οποίο δεν εγκρίθηκε ούτε στις προηγούμενες εκλογές, ούτε στο δημοψήφισμα.

Έτσι βρέθηκε να έχει, πια, την ίδια ευθύνη με τους προηγούμενους.
Όπως περίπου περιέγραψε την κατάσταση απόψε ο Μεϊμαράκης.
Είπε: "Δεν θα μιλήσω με τον Τσίπρα, ίδιος με εμάς είναι, μνημονιακός. Τι να πω;"

Ο μόνος τρόπος να ξεπλυθεί η ευθύνη αυτή, ο μόνος τρόπος να μην βρεθεί συγκατηγορούμενος με τους προηγούμενους (αν όχι στα δικαστήρια, τουλάχιστον στη συνείδηση του κόσμου και στη γραφίδα του μελλοντικού ιστορικού), ήταν ΠΡΩΤΑ να ψηφίσει Μνημόνιο στη Βουλή και ΜΕΤΑ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΙ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ ΜΕ ΕΚΛΟΓΕΣ.

Οι εκλογές που έρχονται, δηλαδή, αναμένεται να λειτουργήσουν ως κολυμπήθρα του Σιλωάμ, ως συγχωροχάρτι.

Εάν ο Τσίπρας επανεκλεγεί, τότε θα εγκριθούν και θα νομιμοποιηθούν όλες οι μέχρι τώρα κινήσεις του, κατά τρόπο που, τελικά, θα δικαιολογεί, ότι το "ΟΧΙ" έγινε "ΝΑΙ" και θα δικαιολογεί και θα νομιμοποιεί το Μνημόνιο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Και τότε, κι αυτός με τη σειρά του θα δικαιολογείται να μας κουνά το δάχτυλο, λέγοντας "με ψηφίσατε, άρα με εγκρίνατε". Και αυτό θα το λέει και σε εμάς, αλλά και σε κάθε εσωκομματικό αμφισβητία της αυθεντίας του...

Αυτό νομίζω ότι είναι το διακύβευμα και η στόχευση των εκλογών.
Γι' αυτό τις θέλουν όλοι αυτές τις εκλογές.
Είναι η μεγάλη τους ευκαιρία, να αποπέμψουν από πάνω τους την ευθύνη. Και για πρώτη φορά, ζητούμενο είναι να επιτευχθεί η μέσω των εκλογών, νομιμοποίηση των Μνημονίων.

Προς Εισαγγελείς

Αντιγράφω το παρακάτω από την, από 06-08-2015 επιστολή παραίτησης του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Περιουσίας, Δημήτρη Κλούρα, διότι μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, η αναφορά της υπ' αριθμ 8 παραγράφου, σύμφωνα με την οποία

"8. Επέστησα αρμοδίως την προσοχή στο μείζον ζήτημα της ετήσιας απώλειας εσόδων και ρευστότητας για το ελληνικό Δημόσιο πολλών εκατομμυρίων ευρώ, όταν, από παρεμπίπτουσα έρευνα, διεπίστωσα, ότι, από ενδεχόμενη κακή ή καθυστερημένη ενημέρωση αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομικών, συνεχίζονται να καταβάλλονται επί έτη σε συνταξιοδοτηθέντες υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών, πέραν της συντάξεώς τους, οι μισθοί, τους οποίους ελάμβαναν, όταν ήταν ακόμη εν ενεργεία υπάλληλοι! Η απώλεια εσόδων ήταν τρομακτική και ξεπερνούσε τα τρία εκατομμύρια ευρώ  για το  έτος 2014 μόνο για το Υπουργείο Οικονομικών. Για δε το πρώτο εξάμηνο του έτους 2015 η απώλεια εσόδων ξεπερνούσε το ένα εκατομμύριο ευρώ."

Αυτή, θεωρώ, ότι είναι μια ευθεία και δημόσια "αναφορά" (κατά την έννοια του Νόμου), αρκετών ποινικά κολάσιμων πράξεων.

Διότι, αφενός, ο πρώην Γενικός Γραμματέας "αναφέρει" (κατά την έννοια του Νόμου) ότι κάποιοι υπεύθυνοι υπάλληλοι δεν εκτέλεσαν κατά το δέον τα καθήκοντά τους. Απεναντίας λειτούργησαν σε βάρος του του Ελληνικού Δημοσίου, καταβάλλοντας αχρεωστήτως τεράστια χρηματικά κονδύλια, με άμεσο δόλο (ενώ όφειλαν, ως εκ της θέσεώς τους, να γνωρίζουν ότι τα χρήματα αυτά δεν έπρεπε να καταβληθούν).

Αφετέρου, "αναφέρει" (πάντα κατά την έννοια του Νόμου), ότι κάποιοι άλλοι, συμπολίτες μας (πλέον, καθώς συνταξιοδοτήθηκαν κι έχασαν την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου) ουδέποτε μερίμνησαν, ώστε να παύσει η καταβολή των χρηματικών αυτών ποσών προς το πρόσωπό τους, αν και γνώριζαν ότι τα χρήματα καταβάλονταν ανομιμοποίητα. Παρά ταύτα, απεδέχθησαν τα χρήματα αυτά, ενώ περαιτέρω, ενδεχομένως μάλιστα, με πράξεις ή/και παραλείψεις τους προκάλεσαν την σύγχυση της Διοίκησης σχετικά με το, εάν δικαιούνταν να λαμβάνουν απατηλά υψηλές αμοιβές, που δεν δικαιούνταν.

Κατά την άποψή μου, πέρα από την πολιτική εκτίμηση ότι, τελικά, το πολυδιαφημισμένο "εσωτερικό μέτωπο κατά της διαπλοκής" είναι μόνο ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα στο πλαίσιο ακατάσχετης μπουρδολογίας, η αναφορά του κειμένου της δημόσιας παραίτησης του πρώην Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Περιουσίας, θα έπρεπε ήδη να έχει κινήσει τις προβλεπόμενες ποινικές διαδικασίες.

Νομοθετώντας με στόχο την κατάργηση των δικών του Νόμου Κατσέλη

Από τις πρόσφατες τροποποιήσεις που επήλθαν στον Ν. 3869/2010 (γνωστό ως «Νόμο Κατσέλη»), με τον Ν. 4336/2015 (ΦΕΚ Α 94/14-08-2015 ή εφεξής, χάριν συντομίας, «Μνημόνιο») επιλέγω να σχολιάσω, κατά δεύτερο λόγο, την διάταξη του άρθρου 2, με τίτλο «Μεταβατικές διατάξεις».

Α. Τα νομικά κείμενα:

Σύμφωνα με τη μνημονιακή διάταξη

«Άρθρο 2

Μεταβατικές διατάξεις

1. Οι οφειλέτες των οποίων η κύρια αίτηση εκκρεμεί κατά το χρόνο έναρξης της ισχύος του παρόντος νόμου υποχρεούνται εντός έξι (6) μηνών από της ενάρξεως της ισχύος του παρόντος νόμου και εφόσον μέχρι τότε δεν έχει λάβει χώρα συζήτηση της αιτήσεώς τους, να υποβάλουν στη γραμματεία του δικαστηρίου όπου τηρείται ο φάκελος της αιτήσεώς τους, επικαιροποιημένα τα στοιχεία που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 4 του ν. 3869/2010 Η υπαίτια παράλειψης του οφειλέτη να ενημερώσει τα ανωτέρω στοιχεία του φακέλου θεωρείται παράβαση του καθήκοντος ειλικρινούς δηλώσεως του άρθρου 10 του ν. 3869/2010.»

Οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 4 του Ν. 3869/2010, όπως αντικαταστάθηκαν με το Μνημόνιο, έχουν ως ακολούθως:

«Άρθρο 4

1. Για την έναρξη της διαδικασίας, ο οφειλέτης καταθέτει αίτηση στο γραμματέα του αρμόδιου δικαστηρίου, συνοδευόμενη από τα έγγραφα της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου. Η αίτηση του οφειλέτη πρέπει να αναφέρει:

α) την περιουσιακή κατάσταση του ιδίου και του συζύγου και τα πάσης φύσεως εισοδήματά τους,

β) τους πιστωτές του και τις απαιτήσεις τους, αναλυόμενες σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 4 και 4α του άρθρου 2 του παρόντος νόμου,

γ) τυχόν μεταβιβάσεις εμπραγμάτων δικαιωμάτων του επί ακινήτων, στις οποίες ο οφειλέτης προέβη την τελευταία τριετία πριν από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης,

δ) τυχόν αίτημα για διαγραφή των χρεών του κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 5° του παρόντος νόμου ή σχέδιο για την διευθέτηση των οφειλών του, που λαμβάνει υπόψη με εύλογο τρόπο και συσχέτιση τα συμφέροντα των πιστωτών, την περιουσία, τα εισοδήματα και τις δαπάνες διαβίωσης του ιδίου και της οικογενείας του και την προστασία της κύρια κατοικίας του σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 9 του παρόντος νόμου.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας, Ναυτιλίας και Τουρισμού, Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης που θα εκδοθεί εντός ενός (1) μηνός από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, προσδιορίζονται ο τύπος της αίτησης της παρούσας παραγράφου με τυποποιημένα υποδείγματα και τα απαιτούμενα συνοδευτικά έγγραφα και δικαιολογητικά.»

2. Η αίτηση της παραγράφου 1 πρέπει να συνοδεύεται από:

α) τα έγγραφα που ο οφειλέτης έχει στη διάθεσή του και αφορούν στην περιουσία και τα εισοδήματά του ιδίου και του συζύγου, στα κάθε φύσης εισοδήματα του, στους πιστωτές του και τις απαιτήσεις τους,

β) έγγραφη υπεύθυνη δήλωση του οφειλέτη όσον αφορά την ορθότητα του περιεχομένου της αιτήσεως της παραγράφου 1. Η παρ. 6 του άρθρου 22 του ν. 1599/1986, όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 13 του άρθρου 2 του ν. 2479/1997 (Α' 67) εφαρμόζεται και για την υπεύθυνη δήλωση του προηγούμενου εδαφίου.»

Η προστασία της κύριας κατοικίας του Νόμου Κατσέλη, με το νέο Μνημόνιο

Από τις πρόσφατες τροποποιήσεις που επήλθαν στον Ν. 3869/2010 (γνωστό ως «Νόμο Κατσέλη»), με τον Ν. 4336/2015 (ΦΕΚ Α 94/14-08-2015 ή εφεξής, χάριν συντομίας, «Μνημόνιο») επιλέγω να σχολιάσω κατ’ αρχάς, την λεγόμενη προστασία της κύριας κατοικίας.

Α. Η μεταβολή στην προστασία της κύριας κατοικίας

Α.1. Η υφιστάμενη διάταξη 

Σύμφωνα με την μέχρι τώρα ισχύουσα παράγραφο 2 του άρθρου 9 του Ν. 3869/2010 όπως αυτός τροποποιήθηκε με τον Ν. 4161/2013: 

«2. Ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο πρόταση εκκαθάρισης ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση βεβαρημένο ή μη  με εμπράγματη ασφάλεια ακίνητο, που χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, εφόσον τούτο δεν υπερβαίνει το προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά πενήντα τοις εκατό. 

«Στην περίπτωση αυτή το δικαστήριο ρυθμίζει την ικανοποίηση απαιτήσεων των πιστωτών σε συνολικό ποσό που μπορεί να ανέρχεται μέχρι και στο ογδόντα τοις εκατό (80%) της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου της κύριας κατοικίας.» 

(Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 2 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 17 παρ.1 του Ν.4161/2013,ΦΕΚ Α 143/14.6.2013).

Α.2. Η νέα διάταξη

Η νέα διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 9 του Ν. 3869/2010, αφού ο Νόμος δεν λέει «προστίθεται» αλλά ορίζει ρητά ότι 

«Το άρθρο 9 του ν. 3869/2010 αντικαθίσταται ως εξής», θα έχει εφεξής ως ακολούθως:

«Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εκδίδεται σε ένα μήνα από τη δημοσίευση του παρόντος, καθορίζονται τα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται προκειμένου να εξαιρεθεί η κυρία κατοικία του από τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, ιδίως ως προς την αντικειμενική αξία του ακινήτου, το ύψος του συνόλου των οφειλών κατά το χρόνο ολοκλήρωσης της κατάθεσης της αίτησης και το μικτό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη.»

Α.3. Συμπέρασμα:

Στο πρώτο κείμενο, δηλαδή στην υφιστάμενη διάταξη, ο ίδιος ο Νόμος ορίζει, ότι προστατευόμενη κύρια κατοικία είναι εκείνη η οποία έχει αντικειμενική αξία κατά το μέγιστο ίση με το όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά 50%.

Τα όρια αυτά, στον παρόντα χρόνο είναι 200.000€ για τον άγαμο και 250.000€ για τον έγγαμο. Με την προσαύξηση του 50% αυτό σημαίνει ότι προστατευτέες οικίες, ήταν αυτές που είχαν αξία έως 300.000€ (για τον άγαμο) και 375.000€ για τον έγγαμο.

Στην περίπτωση, λοιπόν, που η αξία του ακινήτου δεν υπερέβαινε τα παραπάνω ποσά, τότε ο Δικαστής όριζε ποσό αποπληρωμής των ένδικων οφειλών «μέχρι» το 80% της αξίας της προστατευτέας κύριας κατοικίας.

Όπως βλέπετε, υπάρχουν σημαντικές ουσιαστικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα δυο κείμενα. Η μέχρι τώρα ισχύουσα διάταξη ήταν ένα νομικό κείμενο διάφανο και ξεκάθαρο. Έθετε σαφή όρια και αντικειμενικά κριτήρια προστασίας, μη επιδεχόμενα διοικητικών τροποποιήσεων. Η μέχρι τώρα ισχύουσα διάταξη μπορούσε να τροποποιηθεί μόνο με νεότερο νόμο, από τον Νομοθέτη, δηλαδή από τη Βουλή. Η δε προστασία της κύριας κατοικίας, εφόσον υποβαλλόταν ως αίτημα από τον οφειλέτη ήταν υποχρεωτική για τον Δικαστή, ανεξάρτητα από το ύψος των οφειλών ή το εισόδημα του οφειλέτη.

Η νέα διάταξη δεν περιλαμβάνει κανένα από τα κριτήρια αυτά. Ο νόμος παύει να είναι διάφανος και ξεκάθαρος. Αντί των μέχρι τώρα αναλυτικών ρυθμίσεων περιλαμβάνει μια νομοθετική εξουσιοδότηση, προς τους εκάστοτε δυο Υπουργούς [Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού (1), και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (2)] οι οποίοι με Υπουργικές Αποφάσεις αποκτούν την εξουσία να καθορίζουν, μεταξύ άλλων, «την αντικειμενική αξία του ακινήτου».

Έτσι, ναι μεν το αφορολόγητο όριο απόκτησης κύριας κατοικίας μπορεί να προσδιορίζεται στις 200.000€ για τον άγαμο και στις 250.000€ για τον έγγαμο, πλην όμως, τούτο, πλέον, δεν θα έχει καμία αξία για την υπαγωγή ενός οφειλέτη στο Ν.3869/2010.

Η μελλοντική Κοινή Υπουργική Απόφαση θα θεσπίζει το όριο αντικειμενικής αξίας, μέχρι το οποίο θα προστατεύονται οι οικίες των οφειλετών. Το όριο αυτό θα είναι διοικητικά καθορισμένο και θα τροποποιείται με την έκδοση Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων, κατά την κρίση των συναρμοδίων Υπουργών (και αυτό που δεν λέει ο Νόμος αλλά όλοι γνωρίζουμε από την εμπειρία μας, κατά τις επιταγές των δανειστών). Μπορεί να είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο από το εκάστοτε αφορολόγητο αλλά, πλέον, θα προσδιορίζεται κατά το Υπουργικό δοκούν και τις απαιτήσεις των δανειστών.

Αλλά πέραν της παραπάνω εμφανούς μεταβολής επέρχονται και δυο πολύ σπουδαιότερες. Η Κοινή Υπουργική Απόφαση θα μπορεί να καθορίζει «τα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται… ιδίως ως προς… το ύψος του συνόλου των οφειλών κατά το χρόνο ολοκλήρωσης της κατάθεσης της αίτησης και το μικτό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη.»

Δηλαδή, οι συναρμόδιοι Υπουργοί θα μπορούν να καθορίσουν ένα σύνολο οφειλών, μέχρι το ύψος των οποίων προστατεύεται μια κύρια κατοικία. Πάνω από το ύψος αυτό η κατοικία του οφειλέτη θα είναι απροστάτευτη.

Όπως, επίσης, θα μπορούν να ορίσουν ένα ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, μέχρι το ύψος του οποίου επίσης κρίνεται προστατευτέα η κύρια κατοικία. Έτσι, εάν το οικογενειακό εισόδημα του δανειολήπτη υπερβαίνει το διοικητικά τεθέν όριο, τότε, η κύρια κατοικία του οφειλέτη, ομοίως, θα παραμένει απροστάτευτη και ρευστοποιήσιμη.

Το νομικό κείμενο δεν θέτει σαφή όρια και αντικειμενικά κριτήρια προστασίας. Τα καθοριζόμενα όρια θα επιδέχονται διοικητικών τροποποιήσεων. Η μνημονιακή διάταξη θα μπορεί να τροποποιηθεί με Υπουργική Απόφαση οποτεδήποτε και κατά τις επιταγές των δανειστών. Η δε προστασία της κύριας κατοικίας, ακόμα κι αν υποβληθεί ως αίτημα από τον οφειλέτη, δεν θα είναι υποχρεωτική για τον Δικαστή, αφού πλέον εξαρτάται από το ύψος των οφειλών ή/και το εισόδημα του οφειλέτη.

Με λίγα λόγια, η νέα, μνημονιακή, διάταξη δεν στόχευσε στην προστασία της κύριας κατοικίας αλλά στη δημιουργία ενός «παραθύρου ρευστοποιήσεων». Πέτυχε τη δημιουργία του παραθύρου αυτού, με νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις, ώστε να σχετικοποιηθούν τα αντικειμενικά κριτήρια της μέχρι τώρα ισχύουσας διάταξης, μέσα από μια θολή και αδιαφανή ρύθμιση, το ουσιαστικό περιεχόμενο της οποίας μπορεί να τροποποιείται οποτεδήποτε, σύμφωνα με τις επιταγές των δανειστών.

Ειρ. Κορίνθου 575/2015: Ακυρώνεται διαταγή πληρωμής λόγω παράνομου τοκισμού της εισφοράς του Ν. 128/1975

Με την υπ' αριθμ 575/2015 απόφασή του, το Ειρηνοδικείο Κορίνθου δέχτηκε την ανακοπή κατά το μέρος που με αυτήν προβλήθηκε, ότι η τράπεζα προέβη παράνομα σε κεφαλαιοποίηση, τοκισμό και ανατοκισμό της εισφοράς του Ν. 128/1975.

Το Δικαστήριο επαναλαμβάνει την εξαιρετική αιτιολόγηση, για την απόρριψη της ένστασης αοριστίας, την οποία πρόβαλλε η Τράπεζα. Η αιτιολόγηση αυτή διατυπώθηκε για πρώτη φορά στην υπ' αριθμ 77/2014 απόφαση του Ειρηνοδικείου Ακράτας. 

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες υπ' αριθμ 4393/2015 και 5222/2015 αποφάσεις του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, που επαναλαμβάνουν την ίδια αιτιολόγηση, τείνει να γίνει η σύγχρονη νομολογιακή τάση, στην εξέταση της ένστασης αοριστίας, όπως αυτή προβάλλεται παγίως από την εκάστοτε Τράπεζα.

Ακολουθεί το κείμενο της απόφασης για μελέτη, ενώ για όποιον θέλει να την κατεβάσει στον υπολογιστή του σε μορφή pdf, αρκεί να κάνει κλικ ΕΔΩ

Ειρ. Κορίνθου 575/2015