Όπως και πριν από περίπου 9 μήνες, έτσι και τώρα, μετά από την εκδίκαση των Συλλογικών Αγωγών με θέμα τα δάνεια σε Ελβετικό φράγκο (CHF) σκόπευα να αναρτήσω κάποια στοιχεία, αναφορικά με το καθαρά οικονομικό σκέλος της κάθε υπόθεσης.
Αλλά αποφάσισα να αναβάλω τις σχετικές αναρτήσεις διότι στο μεταξύ, άρχισα να κάνω μια περίεργη συλλογή. Μια συλλογή τραπεζικών ισχυρισμών σε δίκες δανείων σε CHF. Και θεωρώ ότι αυτή η συλλογή έχει την αξία της.
Μια από τις σπουδαιότερες παραμέτρους κάθε Συλλογικής Αγωγής και εν γένει των "δανείων σε CHF" ήταν να διευκρινιστεί, το πώς βρήκαν οι τράπεζες τα CHF που υποτίθεται ότι δάνεισαν στους καταναλωτές.
Στις μεν Συλλογικές Αγωγές βασικοί ισχυρισμοί των εναγόντων καταναλωτών ήταν ότι, είτε οι τράπεζες δεν δανείστηκαν ποτέ τα chf (με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να χορηγήσουν κάτι που δεν είχαν), είτε ότι είχαν ένα μικρό ποσό chf το οποίο ανακύκλωναν διαρκώς (γεννώντας κεφάλαια από μόχλευση δηλ. πραγματικό αέρα!).
Οι δε τράπεζες προσπαθώντας να απαντήσουν στα παραπάνω, πρότειναν διάφορους ισχυρισμούς. Ας τους δούμε.
Πρώτος ισχυρισμός: Cross currency swaps
Ο πρώτος από αυτούς, έλεγε ότι η τράπεζα πορίστηκε τα chf που χρειαζόταν από συμβάσεις ανταλλαγής νομισμάτων. Στα αγγλικά αυτές λέγονται cross currency swaps.
Ακολουθεί σχετικό απόσπασμα από δικαστικά πρακτικά και περιλαμβάνει την κατάθεση μάρτυρα Συλλογικής Αγωγής.
[Στα πρακτικά οι δικηγόροι φαίνονται συνήθως να ρωτούν και οι μάρτυρες απαντάνε. Έτσι, αυτό που βλέπετε παρακάτω δεν είναι ένας απλός διάλογος, αλλά αποδεικτική διαδικασία ενώπιον Δικαστηρίου. Ελπίζω οι ρόλοι να γίνονται αντιληπτοί στον αναγνώστη, από το γραπτό κείμενο.]
Σύμφωνα με τον πρώτο ισχυρισμό, λοιπόν, οι τράπεζες είχαν συνάψει swaps. Με αυτά αντάλλαξαν κάποια από τα ευρώ τους με κάποια chf, που έλαβαν από τράπεζες του εξωτερικού. Όπως βλέπετε, οι τράπεζες δεν δανείζονται με βάση κάποια ισοτιμία. Δανείζονται απόλυτο ποσό. Και αυτό οφείλουν να επιστρέψουν με τη λήξη του swap.
Πχ αν με δανείσετε 100 chf, και σας δώσω αντίστοιχα, 100€, τότε με τη λήξη του swap, εσείς θα πρέπει να μου επιστρέψετε τα 100€ και εγώ θα πρέπει να σας επιστρέψω τα 100 chf.
Για τον ενδιάμεσο χρόνο, (δηλαδή, μέχρι να λήξει το swap, για να επιστραφούν τα αρχικά κεφάλαια) εγώ (που πήρα chf από εσάς) θα πρέπει να σας πληρώνω τόκο με βάση το Libor, κι εσείς (που πήρατε ευρώ από εμένα), θα πρέπει να μου πληρώνετε τόκους με βάση το Euribor.
Στη σχέση ανταλλαγής νομισμάτων (στο swap, δηλαδή) η ισοτιμία είναι αδιάφορη. Είναι σαν να σας λέω, ότι ανταλλάσσω 10 κιλά μήλα με εσάς που συμφωνείτε να μου δώσετε 15 κιλά αχλάδια. Δεν έχει σημασία το πόσο αξίζει κάθε κιλό μήλα ή κάθε κιλό αχλάδια. Αφού συμφωνήσαμε σε ανταλλαγή, η ανταλλαγή γίνεται σε απόλυτους αριθμούς κι όχι με ισοδύναμες αξίες. Και στη λήξη της θα πρέπει να επιστραφούν τα αγαθά στους αρχικούς τους κατόχους.
Στο παραπάνω παράδειγμα, αφού έδωσα 10 κιλά μήλα και πήρα 15 κιλά αχλάδια, τα αχλάδια, θα πρέπει να τα πουλήσω προθεσμιακά, να κατοχυρώσω δηλαδή, μια τιμή ανά κιλό, ώστε να μην έχω κίνδυνο σε περίπτωση που χαλάσουν.
Αυτό το προθεσμιακό σκέλος είναι που καθιστά τα swap αποτελεσματικά εργαλεία αντιστάθμισης κινδύνου, με τα οποία εξαλείφεται ο συναλλαγματικός κίνδυνος.
Άρα, αν οι τράπεζες πράγματι συνήψαν swaps τότε δεν κινδυνεύουν από τη μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας, αφού θα επιστρέψουν ένα απόλυτο ποσό στους αντισυμβαλλομένους τους.
Στην περίπτωση αυτή, το ποσό αυτό (δηλαδή, τα chf) φρόντιζαν τα έχουν πάντα στα χέρια τους, αφού τα έπαιρναν πίσω επιτόπου και αυτοστιγμεί με την υπογραφή της δανειακής σύμβασης με τους καταναλωτές, στους οποίους τελικώς χορηγούσαν ευρώ.
Έτσι, είτε ήδη έχουν στα χέρια τους τα chf που θα κληθούν να επιστρέψουν, είτε τα έχουν ήδη επιστρέψει, με αποτέλεσμα να καρπώνονται τις μεταβολές της συναλλαγματικής ισοτιμίας, ως κέρδος τους.
Δεύτερος ισχυρισμός: Η τράπεζα δανείζεται στη διατραπεζική αγορά
Ο ισχυρισμός αυτός συνήθως βρίσκεται στα δικόγραφα των τραπεζών, ενώ σε δυο περιπτώσεις, αυτό τον ισχυρισμό μεταχειρίστηκε και ο τεχνικός σύμβουλος των τραπεζών (μέγα σφάλμα...). Για του λόγου το αληθές να ένα απόσπασμα από δικόγραφο τράπεζας σε δίκη που εξελίσσεται αυτή τη στιγμή.
Ο ισχυρισμός είναι σχεδόν ίδιος αλλά ταυτόχρονα πολύ διαφορετικός σε σχέση με τα swap.
Κατ' αρχάς, διότι, διατραπεζικό δανεισμό μπορώ να έχω με πάρα πολλές μεθόδους.
Πχ αν μια τράπεζα χρειάζεται chf, μπορεί να κάνει ένα swap για να ανταλλάξει ευρώ με chf, μπορεί να κάνει μια διμερή δανειακή σύμβαση για να δανειστεί απευθείας κάποια chf, μπορεί να εκδώσει ομόλογο απευθείας σε chf, ώστε πουλώντας το μελλοντικό της χρέος, να ποριστεί στο παρόν τα chf που χρειάζεται. Μπορεί, παραπέρα, να συνάψει συμβάσεις forward ή option και να ασκήσει τα δικαιώματά της, σε αγορά ή πώληση του νομίσματος-στόχου.
Όμως ο δανεισμός είναι κάτι διαφορετικό από το swap. Στο swap και τα δυο μέρη κάτι δίνουν και κάτι παίρνουν.
Στον δανεισμό, όμως, το ένα μέρος είναι μόνο δανειστής και το άλλο μέρος μόνο δανειζόμενος. Το ένα μέρος εκπληρώνει τις υποχρεώσεις παροχής του με την καταβολή του δανείσματος, ενώ το άλλο μέρος, από εκείνη τη στιγμή και μετά, βαρύνεται με την υποχρέωση επιστροφής κεφαλαίου και τόκων. Είναι αυτό που συνήθως προσδιορίζεται από τα Δικαστήρια ως "ετεροβαρής σύμβαση".
Ήδη, λοιπόν, οι δυο πρώτοι ισχυρισμοί παρουσιάζουν σημαντικές νομικές διαφορές με σημαντικές ουσιαστικές προεκτάσεις. Ας δούμε και τον τρίτο ισχυρισμό για να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα.
Τρίτος ισχυρισμός: Η τράπεζα αγοράζει τα CHF
Ο ισχυρισμός αυτός ακούγεται αραιά πυκνά από μάρτυρες των τραπεζών. Όταν εξετάζονται στο ακροατήριο, συνήθως μας λένε ότι οι τράπεζες αγόρασαν τα chf, τα οποία στη συνέχεια χορήγησαν στους δανειολήπτες. Και μετά μας λένε, ότι, τελικά, δεν τα χορήγησαν στους καταναλωτές.
Για του λόγου το αληθές ακολουθεί απόσπασμα πρακτικών από δίκη μου, στην οποία ο μάρτυρας ομολόγησε και απέδειξε σημαία και τέρατα. Ιδού
Ο τρίτος ισχυρισμός, λοιπόν, λέει ότι η τράπεζα αγοράζει τα chf.
Ούτε swap, ούτε δανεισμός.
Αγορά.
Η αγορά, όμως, είναι, προφανώς, κάτι εντελώς διαφορετικό.
Πχ αν εσείς αγοράσετε σήμερα μια ουγγιά χρυσάφι με 100€ και σε 2 χρόνια η ουγγιά εκτοξευτεί στα 1.000€, τότε θα έχετε κερδίσει 900€. Δεν οφείλετε να τα επιστρέψετε σε κανέναν, δεν οφείλετε να αποπληρώσετε οποιοδήποτε δάνειο. Η ουγγιά αγοράστηκε από εσάς και σας ανήκει. Όπως και το κέρδος από την πώλησή της με την υπεραξία που απέκτησε στον ενδιάμεσο χρόνο.
Και λίγο παρακάτω, στην ίδια κατάθεση, του ίδιου μάρτυρα, έρχεται το αποκορύφωμα:
"Δεν υπάρχουν ελβετικά φράγκα".
"Πρόκειται στην ουσία για συνομολόγηση λογιστικού δανείου σε ελβετικά φράγκα".
"Δεν υπάρχει φυσικό χρήμα, είναι λογιστική η πράξη σε συνάλλαγμα".
Αυτά τα λέει ο μάρτυρας της τράπεζας!
Τι γίνεται, λοιπόν, εδώ, τι από όλα ισχύει;
Τίποτα και όλα μαζί.
Η ίδια τράπεζα προβάλλει τρεις διαφορετικούς ισχυρισμούς.
Όλοι προβλήθηκαν και προβάλλονται, ενώπιον Δικαστηρίων.
Και όλοι είναι δήθεν ειλικρινείς.
Ενώ είναι αντιφατικοί μεταξύ τους.
Και ο ένας αναιρεί τον άλλο.
Και καταλήγουν να αλληλοεξουδετερώνονται.
Ή θα έπρεπε να καταλήγουν αλληλοεξεδουτερωμένοι.
Αλλά, όπως καταλαβαίνετε, αυτό δεν γίνεται.
Στην Ελλάδα οι τράπεζες απολαμβάνουν ένα οιονεί προνόμιο ασυλίας. Ισχυρίζονται αντιφατικά πράγματα, που καταλήγουν ένεκα της αντινομίας τους, να είναι τουλάχιστον αναξιόπιστα, για να μην πω ψευδή.
Όλα αυτά τα λένε μέσα στις αίθουσες των Δικαστηρίων.
Και δεν μιλάει κανείς.
Δεν ανοίγει μύτη.
Όλοι κάνουν ότι δεν ακούν τίποτα, δεν βλέπουν τίποτα, δεν καταλαβαίνουν τίποτα.
Σημειωτέον: Σε αυτή την τελευταία δίκη, που ακούστηκε ότι η τράπεζα αγοράζει τα chf, είχε εκδοθεί διαταγή πληρωμής σε βάρος του δανειολήπτη.
Η κατάθεση δόθηκε την ημέρα που δικάστηκε η ανακοπή.
Ενώ έχει εκδικαστεί η ανακοπή και αναμένεται η έκδοση αποφάσεως και ενώ εκκρεμεί η αίτηση αναστολής, ώστε να σταματήσει κάθε πράξη εκτέλεσης, η τράπεζα έκανε αναγκαστική κατάσχεση και όρισε και πλειστηριασμό.
Όπως έχω ξαναπεί, τους δώσατε το δικαίωμα κ Δικαστές. Και τώρα δεν μαζεύονται αυτοί που έμαθαν, ότι όσο καταχρηστικοί κι αν είναι, πάντα θα δέχεστε μια ένσταση αοριστίας, νομιμοποιώντας ένα-ένα όλα τα τραπεζικά τους σκάνδαλα.
Αλλά τι φωνάζω;
Τι περιμένω, ο αφελής;
Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε, θα μου εξηγούσε από κάποια γωνία της Ιστορίας ο Μάρξ...
Καληνύχτα σε όλες και όλους μας.
