Να δούμε ποιοι, πότε και πόσο μείωσαν τις συντάξεις;

Τον Μάιο του 2010, πριν δηλαδή από την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, με τον νόμο 3845 ψηφίστηκε η περικοπή των δώρων, ήτοι της 13ης και της 14ης κύριας σύνταξης καθώς και η υποκατάστασή τους με επιδόματα (€800 συνολικά, με εξαιρέσεις). Οι επικουρικές συντάξεις παρέμειναν 14.

Τον Ιούλιο του 2010, με τους νόμους 3863 και 3865, που έμειναν γνωστοί και ως μεταρρύθμιση Λοβέρδου - Κουτρουμάνη, ορίζεται νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων για μετά το 2015, που οδηγεί σε μικρές μειώσεις που σταδιακά γίνονται μεγάλες. Είναι η μεταρρύθμιση στην οποία «πάτησε» και το 3ο Μνημόνιο, που υπέγραψε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Τον Σεπτέμβριο του 2011 ψηφίστηκε ο νόμος 3869, με αναδρομική εφαρμογή από τον Αύγουστο του 2010. Επέβαλε την ειδική εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων, με κλιμακωτές μειώσεις 3% για ποσά άνω των 1.400 ευρώ έως 13% για συντάξεις άνω των 3.500 ευρώ.

Τον Σεπτέμβριο του 2011, ψηφίστηκε ο νόμος 3869, που εφαρμόστηκε άμεσα και προέβλεπε μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις, κλιμακωτά, από 3% για ποσά άνω των 300 έως 10% για επικουρικές συντάξεις άνω των 650.

Τον Ιούλιο του 2011, με το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και τους νόμους 3986 και 4002 επήλθαν νέες, μεγαλύτερες μειώσεις στις κύριες συντάξεις, αυτή τη φορά εισάγοντας ηλικιακά κριτήρια. Έτσι, όσοι συνταξιούχοι ήταν μικρότεροι των 60 ετών και λάμβαναν συντάξεις άνω των 1.700 ευρώ υπέστησαν μειώσεις από 6% έως και 10% για συντάξεις μεγαλύτερες των 3.000 ευρώ.

Τον Οκτώβριο του 2011, με εφαρμογή από τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου, ψηφίστηκε ο νόμος 4024 που προέβλεπε ακόμη μεγαλύτερες μειώσεις στις κύριες συντάξεις των «νεότερων» συνταξιούχων. Έτσι, οι μικρότεροι των 55 ετών υπέστησαν 40% μείωση για ποσά άνω των 1.000 ευρώ. Οι μικρότεροι των 60 και μεγαλύτεροι των 54 υπέστησαν μείωση 20% για ποσά άνω των 1.200 ευρώ.

Ο ίδιος νόμος (4024/11) επέβαλε μειώσεις και στις επικουρικές συντάξεις. Συγκεκριμένα, για τους συνταξιούχους του ETEAM προέβλεπε μείωση 30% για ποσά άνω των 150 ευρώ. Για τα υπόλοιπα επικουρικά του ιδιωτικού τομέα, οι μειώσεις ήταν 15%, ενώ για τους δημοσίους υπαλλήλους προβλέφθηκε μείωση της δεύτερης επικουρικής κατά 20%.

Τον Μάρτιο του 2012, με τον νόμο 4046, αναδρομικά από τον Ιανουάριο του 2012, επιβλήθηκαν νέες μειώσεις στις κύριες συντάξεις. Συγκεκριμένα, οι συντάξεις που είχαν απομείνει υψηλές, άνω των 1.300 ευρώ, υπέστησαν μειώσεις 12%.

Με τον ίδιο νόμο, μειώθηκαν εκ νέου και οι επικουρικές. Συγκεκριμένα, για ποσά άνω των 250 ευρώ, μείωση ήταν 10%. Για ποσά από 251 έως 300 ευρώ, μείωση 15%, για ποσά άνω των 300 ευρώ, μείωση 20%.

Τον Νοέμβριο του 2012, με εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2013, ψηφίστηκε ο νόμος 4093, με νέες μειώσεις σε κύριες και επικουρικές. Συγκεκριμένα, αυτή τη φορά, η μείωση έγινε στο σύνολο των εισοδημάτων από συντάξεις (κύρια + επικουρική). Συγκεκριμένα, ποσά από 1.000-1.500 ευρώ υπέστησαν μείωση 5%, 1.500-2.000 μείωση 10%, από 2.000-3.000 μείωση 15%, και ποσά από 3.000 ευρώ και άνω, μείωση 20%. Επίσης, καταργήθηκαν τα επιδόματα δώρων στις κύριες και τα δώρα στις επικουρικές.

Τον Ιούλιο του 2014, εφαρμόζεται για πρώτη φορά ο νόμος 4254/12 για το ΕΤΕΑ, που προβλέπει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις. Έτσι, όσοι είχαν ενταχθεί τότε στο υπερ-επικουρικό ταμείο υπέστησαν οριζόντιες μειώσεις της τάξης του 5,2%.

Η τελευταία μείωση έχει την υπογραφή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Συγκεκριμένα, με βάση το 3ο Μνημόνιο (Ν. 4336/15) επέρχεται σημαντική μείωση σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, μέσω της αύξησης των εισφορών υπέρ ΕΟΠΥΥ στις κύριες και της επιβολής εισφοράς στις επικουρικές. Συγκεκριμένα, οι εισφορές αυξήθηκαν κατά 2 μονάδες (6% από 4%) επί του ποσού των κύριων συντάξεων πριν από τις περικοπές που ξεκίνησαν το 2010. Στις επικουρικές, επιβλήθηκε εισφορά 6% επί του ποσού μετά των περικοπών. Στις επικουρικές βέβαια, επιβλήθηκε εισφορά υγείας και στις περιπτώσεις δεύτερης επικουρικής καθώς και στις επικουρικές που δίνονται λόγω θανάτου (χηρείας).

Πόσο αληθινές είναι οι φοροελαφρύνσεις του Κυριάκου;

Ας ερευνήσουμε βήμα-βήμα και με πολύ απλό τρόπο, εάν το δίπτυχο της ΝΔ "ανάπτυξη-φοροαπαλλαγές" μπορεί να βγει ή αντίθετα, αν είναι αποδεδειγμένα εξ αρχής ένα ψέμα.

Ας δεχτούμε ότι συντρέχουν ΟΛΕΣ οι θετικές υποθέσεις για τη ΝΔ. Δηλαδή, ας υποθέσουμε

Υπόθεση Α: Ότι κερδίζει τις εκλογές την Κυριακή, 

Υπόθεση Β: Ότι τη Δευτέρα νομοθετεί τις φοροαπαλλαγές που λέει με ισχύ από 01-01-2020

Υπόθεση Γ: Ότι δεν εμφανίζεται καμία νέα οικονομική ύφεση ή κρίση και ότι η παγκόσμια οικονομία μπαίνει σε περίοδο νηνεμίας.

Ας δούμε τι θα συμβεί με τα δεδομένα αυτά:

Ένας πολίτης (μισθωτός, συνταξιούχος ελεύθερος επαγγελματίας, βάλτε ό,τι θέλετε) θα κληθεί τον επόμενο χρόνο, δηλαδή το 2020, να κάνει δήλωση εισοδήματος. Σε εκείνη τη δήλωση θα δηλώσει τα φετινά εισοδήματα του 2019. Άρα θα φορολογηθεί με τους τρέχοντες φορολογικούς συντελεστές.

Άρα, το 2020 θα πληρώσει κανονικά φόρους και μάλιστα, ακριβώς τους ίδιους με αυτούς που πληρώνει σήμερα, αφού η ίδια η ΝΔ λέει ότι τα δήθεν θετικά μέτρα θα ισχύσουν από 01-01-2020 και όχι νωρίτερα, αφού άλλωστε, όπως επίσης έχει δηλώσει ο Κυριάκος, δεσμεύεται από τον ήδη τρέχοντα προϋπολογισμό. Συνεπώς, τα τρέχοντα εισοδήματα δεν πρόκειται να φορολογηθούν αναδρομικά και ελαφρύτερα.

Ο ίδιος πολίτης, το 2021 θα κληθεί εκ νέου να κάνει φορολογική δήλωση. Σε εκείνη τη φορολογική δήλωση, θα κληθεί να δηλώσει τα εισοδήματα του 2020. Για τα οποία θα ισχύσουν οι νέοι φορολογικοί συντελεστές της ΝΔ.

Άρα, ο πολίτης αυτός θα δει τις πρώτες φοροελαφρύνσεις, στη φορολογική δήλωση που θα κάνει την άνοιξη του 2021. Θεωρητικά, λοιπόν, από το 2021 θα προκύψει πρόσθετη ρευστότητα στα χέρια των πολιτών και των επιχειρήσεων, ώστε να προβούν σε αποταμιεύσεις ή επανεπενδύσεις, αντίστοιχα.

Άρα μέχρι την άνοιξη του 2021, δεν προβλέπεται να έχουν δημιουργηθεί ευνοϊκές συνθήκες για να προκύψει ανάπτυξη και μάλιστα, ύψους 4% όπως ευαγγελίζεται η ΝΔ.

Ωστόσο, ο Κυριάκος στον Alpha προχθές δήλωσε ότι η διατήρηση του ύψους των συντάξεων, της 13ης σύνταξης, των επιδομάτων και των φοροαπαλλαγών εξαρτάται από την ύπαρξη ανάπτυξης ύψους 4%.

Άρα ο Κυριάκος εκφράζοντας μια πρωτοφανώς πονηρή πρόταση βάζει δυο δικλείδες, ώστε επί της ουσίας να δικαιολογηθεί η μη αύξηση ή ακόμα και η περικοπή μισθών, συντάξεων και επιδομάτων.

Η πρώτη δικλείδα είναι η χρονική. Διότι εφόσον ο Κυριάκος θα θεσμοθετήσει τις φοροελαφρύνσεις από το 2020 και εφόσον αυτές θα φέρουν αποτελέσματα από το 2021, αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε στιγμή εντός του 2020 και πάντως μέχρι την άνοιξη του 2021 θα μπορεί να μειώσει μισθούς και συντάξεις, να κόψει την 13η σύνταξη και τα επιδόματα επικαλούμενος την έλλειψη ανάπτυξης, από αυτό το χρονικό κενό. 

Η δεύτερη δικλείδα είναι το ύψος του στόχου της ανάπτυξης. Δηλαδή και μετά το 2021 ο Κυριάκος θα μπορεί να μην αυξήσει, να μην διατηρήσει αλλά ακόμα και να μειώσει μισθούς, συντάξεις και επιδόματα, διότι ο στόχος του 4% της ανάπτυξης ενδέχεται να μην επιτευχθεί. 

Αλήθεια, πόσο πιθανό είναι να επιτευχθεί ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ κατά 4% ετησίως? 

Για να απαντηθεί η ερώτηση αυτή θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η γερμανική οικονομία περνάει σε ύφεση (https://tinyurl.com/y68aqryb) συμπαρασύροντας ολόκληρη την Ευρωπαϊκή οικονομία (https://tinyurl.com/yx95vr5c), ενώ ήδη προς επιβράδυνση βαίνει και η παγκόσμια οικονομία. Σε αυτές τις συνθήκες, ο Κυριάκος ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα θα πετύχει ένα εντυπωσιακό 4%.

Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η Κίνα που καταναλώνει πάνω από το 50% των παγκόσμιων πόρων σε πετρέλαιο (https://tinyurl.com/yxp5pjmp) και αυτή τη στιγμή είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός προϊόντων του κόσμου, έχει ανάπτυξη 6,2% (https://tinyurl.com/y64ov7ls). 

Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι στα τελευταία 40 χρόνια η Ελλάδα μόνο το 1988 κατέγραψε ανάπτυξη 4,3%, το 1997 κατέγραψε 4,5%, το 2001 κατέγραψε 4,1%, το 2003 κατέγραψε 5,8%, το 2004 κατέγραψε 5,1% και το 2007 κατέγραψε 5,7% (https://tinyurl.com/y4kuhowq). Δηλαδή, μόνο 6 από τα 40 έτη είχε ανάπτυξη ίση ή πάνω από 4% (ποσοστό 15%).

Μάλιστα, οι τρεις πρώτες φορές επιτεύχθηκαν και με μονεταριστικές πολιτικές επάνω στο εθνικό νόμισμα (πχ υποτίμηση, αφού είχαμε δραχμή το 1988, 1997, 2001), οι δυο επόμενες είναι η προολυμπιακή (2003) και ολυμπιακή χρονιά (2004), οπότε η ανάπτυξη εξηγείται από τα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων και η ανάπτυξη του 2007 φαίνεται σε αυτό το ύψος, λόγω των ανυπολόγιστων καταστροφών από τις πυρκαγιές του 2007 (https://tinyurl.com/y33va5kh) και με το εγκληματικό έλλειμμα της τάξης του 6,5% (https://tinyurl.com/y4y7t349).

Για να υλοποιηθεί το αφήγημα του Κυριάκου, λοιπόν, είτε χρειάζεται να...ξαναφτιάξουμε τα Ολυμπιακά έργα, είτε να ξανακαεί η χώρα. Ή να γυρίσουμε στη δραχμή. Ιστορικά, αυτές φαίνονται να είναι οι μόνες πιθανότητες ευδοκίμησης του προγράμματος της ΝΔ.

Και σκεφτείτε ότι καταλήγουμε σε αυτό το συμπέρασμα, με την εκκίνηση ότι δεχτήκαμε ΟΛΕΣ τις θετικές υποθέσεις για την οικονομία.

Συνεπώς, οι εξαγγελίες της ΝΔ περί φοροελαφρύνσεων και ταυτόχρονα επίτευξης ανάπτυξης ύψους 4% κρίνονται στην καλύτερη περίπτωση αναξιόπιστες και δευτερευόντως, ανεδαφικές εξαγγελίες, που συνιστούν έναν εν δυνάμει κίνδυνο για το βιωτικό επίπεδο μισθωτών, συνταξιούχων και επιδοματούχων.