Ενώπιoν του Ειρηνοδικείου Survivor

Ακολουθεί απόσπασμα από πραγματική και εντός του 2021 εκδοθείσα απόφαση Ειρηνοδικείου επί κοινής αίτησης συζύγων δυνάμει του αρ 4 του Ν. 3869/2010. 

Εντελώς περιληπτικά και για την κατανόηση του αποσπάσματος σημειώνω ότι η αίτηση έγινε δεκτή, καθορίστηκε ύψος δόσεων στο πλαίσιο της ρύθμισης του αρ 8 παρ 2 Ν. 3869/2010, ύψους 1.100 ευρώ για τον αιτούντα (με μηνιαία εισοδήματα 1.450 ευρώ) και 1030 ευρώ για την αιτούσα (με μηνιαία εισοδήματα 909 ευρώ). 

Τα παραπάνω χρειάστηκε με κάποιο τρόπο να αιτιολογηθούν. Έτσι στο κείμενο της αποφάσεως αναγράφτηκε ότι: 

"Το ποσό κρίνεται εύλογο, δεδομένου ότι, πρέπει και οι αιτούντες από την πλευρά τους να μειώσουν στο ελάχιστο τις δαπάνες τους, περιοριζόμενοι μόνο τις απολύτως απαραίτητες, για το προβλεπόμενο από το Νόμο χρονικό διάστημα, προκειμένου, μετά την υπαγωγή τους στις διατάξεις του Ν. 3869/2010, να μπορέσουν να ανταποκριθούν στη πλήρη ικανοποίηση των οφειλών τους, αφού, η ικανοποίηση αυτή από τα εισοδήματά τους για μια χρονική περίοδο προβάλει ως δοκιμασία, προκειμένου να επιτύχουν μετά το πέρας της το ευεργετικό αποτέλεσμα της απαλλαγής τους από τα χρέη."

Η ρύθμιση του αρ 8 παρ 2 του Ν. 3869/2010 ορίζει ότι

"2.Αν τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη δεν είναι επαρκή, το δικαστήριο, αφού αφαιρέσει το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των ευλόγων δαπανών διαβίωσης του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του, όπως αυτές εκάστοτε προσδιορίζονται με απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους δυνάμει του ν. 4224/2013 ή μέχρις ότου εκδοθεί η ανωτέρω απόφαση, όπως αυτές προσδιορίζονται στην Έρευνα Οικονομικών Προϋπολογισμών (Ε.Ο.Π.) που διενεργεί κάθε χρόνο η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης που βαρύνουν τον οφειλέτη, διατάσσει την καταβολή μηνιαίως, για χρονικό διάστημα τριών (3) ετών, του ποσού που απομένει με βάση τα περιουσιακά στοιχεία και τα πάσης φύσεως εισοδήματά του, για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών, συμμέτρως διανεμόμενου."

Η δε αιτιολογική έκθεση του Ν. 3869/2010 διευκρινίζει, μεταξύ άλλων ότι:

"Η δυνατότητα της ρύθμισης, για το φυσικό πρόσωπο των χρεών του, με απαλλαγή από αυτά βρίσκει τη νομιμοποίησή της ευθέως στο ίδιο το κοινωνικό κράτος δικαίου που επιτάσσει να μην εγκαταλειφθεί ο πολίτης σε μία χωρίς διέξοδο και προοπτική κατάσταση, από την οποία, άλλωστε, και οι πιστωτές δεν μπορούν να αντλήσουν κανένα κέρδος. Μία τέτοια απαλλαγή χρεών δεν παύει όμως να εξυπηρετεί και ευρύτερα το γενικό συμφέρον, καθώς οι πολίτες επανακτούν ουσιαστικά μέσω των εν λόγω διαδικασιών την αγοραστική τους δύναμη προάγοντας την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα."

Και τούτα προέκυψαν και ως δικαστική κρίση, σύμφωνα με την οποία, η κατ' άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας να σέβεται και να προστατεύει την αξία του ανθρώπου, θέτει ως όριο της πολιτειακής πράξης, όπως είναι και η δικαστική απόφαση, την διατήρηση εκείνων των συνθηκών διαβιώσεως του πολίτη που θα του επιτρέπουν να ζει με αξιοπρέπεια, ενώ εάν το Δικαστήριο στερήσει αυτήν την δυνατότητα στον αιτούντα τότε προκρίνει έναντι της αξίας του ανθρώπου, την ικανοποίηση περιουσιακών δικαιωμάτων, σε αντίθεση με την ως άνω θεμελιώδη συνταγματική διάταξη που πρέπει να διαπνέει το δίκαιο και την ερμηνεία του (ΕιρΚαλαμάτας 32/2013).

Ο ιστορικός νομοθέτης του Ν. 3869/2010 αντελήφθη το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους και το αντιμετώπισε εντός των ορίων του κοινωνικού κράτους δικαίου, υπηρετώντας το γενικότερο συμφέρον και τον μακροπρόθεσμο στόχο της ανάκτησης της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, που θα προήγαγε την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα (μέσω της αύξησης της κατανάλωσης αλλά και των καταθέσεων, προφανώς). Για το λόγο αυτό όρισε ότι η ρύθμιση του αρ 8 παρ 2 υπολογίζεται με συγκεκριμένα κριτήρια και μεθοδολογία, σύμφωνα με την οποία το δικαστήριο μπορεί να καθορίσει μηνιαίες δόσεις, εφόσον από τα εισοδήματα των πολιτών αφαιρέσει το ποσό που απαιτείται βάσει των ευλόγων δαπανών διαβίωσης.

Όμως, στην προκειμένη περίπτωση, ο εφαρμοστής του δικαίου έκρινε ότι (α) οι μεν δόσεις που καθόρισε μπορούν να υπερβαίνουν τα εισοδήματα των πολιτών, ότι (β) το υπόλοιπο από τα εισοδήματα των πολιτών μπορεί να μην καλύπτει ούτε τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης αλλά αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες πρέπει να περιορίσουν ακόμα και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης και ότι (γ) ο εφαρμοστής του νόμου δύναται να ενδύεται τον μανδύα του δοκιμαστή της κοινωνίας, προσδίδοντας νέες διαστάσεις στο Σύνταγμα, στο νόμο και στο ρόλο του. 

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η απόφαση αναδεικνύει τις συνέπειες των κοινωνικών αυτοματισμών που ενεργοποιήθηκαν, λειτούργησαν και διείσδυσαν σε τάξεις ή στρώματα της κοινωνίας. Κοινωνικοί αυτοματισμοί που αναπαρήχθησαν από αυτούς που είχαν στόχο να διατηρηθούν στο κάδρο του κυρίαρχου λόγου και είναι οι ίδιοι που οδήγησαν στην υπερδεκαετή κρίση της χώρας. Θα μπορούσε να παρατηρήσει κάποιος άλλος, ότι η απόφαση δείχνει προβληματική έλλειψη ενσυναίσθησης και παρατεταμένη διάρρηξη κάθε σχέσης με την πραγματικότητα.

 

Και ναι μεν, επί όλων των ανωτέρω, θα μπορούσα ενδεχομένως να συμφωνήσω, πλην όμως, νιώθω την ανάγκη να προσθέσω και τούτο: 

Ότι όλα τα παραπάνω δείχνουν την αντίληψη που έχει ο παραπάνω εφαρμοστής του Νόμου για τον εαυτό του και παραπέρα, για την κοινωνία που ονειρεύεται να ρυθμίσει με τις δικαστικές του ρυθμίσεις. Είναι εκείνος που επιλέγει και επιβάλλει, οι υπερχρεωμένοι πολίτες να ζήσουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Είναι εκείνος που επιλέγει και επιβάλλει ρυθμίσεις αδύνατες. Είναι εκείνος που επιλέγει και επιβάλλει "δοκιμασίες", ακόμα και πέρα από το Σύνταγμα και τους Νόμους. 

Αυτή η νοοτροπία, της ναρκισιστικής από έδρας αυθεντίας του εν πολλοίς ανέλεγκτου σύγχρονου ιεροεξεταστή, είναι το πιο ανησυχητικό σημάδι, ότι η δικαιοσύνη ολισθαίνει διαρκώς σε περιδίνηση αυτοϋπονομευσης, ακολουθώντας μια πολιτεία που παρακμάζει και καταρρέει θεσμικά, μέρα με τη μέρα, ανακυκλώνοντας την παθογένειά της. Και επειδή δεν διαβλέπω καμία πιθανότητα αυτοκάθαρσης του χώρου, προτρέπω να συνηθίσετε τα νέα ήθη κι έθιμα: Αυτά που θέλουν η ζωή να κρίνεται από έναν wannabe παρουσιαστή τηλεπαιχνιδιού επιβίωσης, τύπου survivor. Στο οποίο, παιχτες κι επομένως, προϊόν, είμαστε όλοι μας.